UX Designer vs UI Designer - różnice i podobieństwa przy tworzeniu produktów cyfrowych

11 grudnia 2019 r. 09:55

12 minut

Aktualizacja: 23 grudnia 2019 r. 15:00

Pojęcia takie jak UX i UI są znane już od wielu lat. Mają one swoje odzwierciedlenie głównie w sferze prototypowania oraz projektowania wszelkich interfejsów, aplikacji desktopowych, aplikacji mobilnych czy też serwisach i stronach internetowych. Obecnie jednak poruszają one znacznie więcej aspektów.

Tak jak zmienia się samo postrzeganie oraz podejście do tworzenia produktów cyfrowych, tak też ewoluują metodyki oraz trendy UX i UI. Przemianom ulegają również nazwy stanowisk osób odpowiedzialnych za wykonanie właściwej pracy oraz zakres ich obowiązków. Na przestrzeni lat byli to np. Dyrektor Kreatywny, UX Designer, Product Designer, a obecnie coraz częściej mówi się o Product Managerze, który powstał przez połączenie ról Product Designera z Project Managerem.

Co to jest UX?

UX to po ang. user experience, czyli w przełożeniu na nasz język i mowę praktyczną - projektowanie doświadczeń użytkownika. Są to wrażenia, które doznaje użytkownik korzystający z naszego produktu. Osoba odpowiedzialna za UX produktu musi zadbać o to, aby odbiorca w prosty, szybki i intuicyjny sposób odnalazł najszybszą i przede wszystkim właściwą drogę do informacji, która go interesuje. Ważna jest tutaj zarówno przemyślana architektura informacji oraz struktura serwisu. Same nazewnictwo elementów również ma tutaj znaczenie. Nowoczesny UX Designer (czy też Product Designer) jest odpowiedzialny za produkt w większości jego etapów, począwszy od wczesnej fazy ustalania strategii i analizy wszelkich czynników (jak analiza konkurencji czy też odkrywanie potrzeb użytkowników), przez współpracę z UI Designerem w zakresie prototypowania i projektowania. Następnie czuwa nad deweloperami przy wdrożeniu, a nawet w przypadku Product Managera kontroluje cele biznesowe i reaguje na wszelkie czynniki z zewnątrz mogące przynieść korzyść istniejącemu już, ale stale rozwijanemu produktowi.

Osoby tworzące dobre UX stają często przed dylematem - czy stawiać na sprawdzone rozwiązania, wdrażać innowacyjne elementy czy też kreować całkiem nowe spojrzenie. Na rynku trendy w cudowny i "samoistny" sposób co roku dostarczają nam nowych rozwiązań. Wszyscy jednak wiemy, że nowe trendy trzeba kreować w świadomości odbiorców. Nie powinniśmy się ich bać, a starać stosować nowości. Naturalnie tworzenie całkowicie innowacyjnych rozwiązań należy zostawić większym graczom, których produkty trafiają do jak największej grupy odbiorców. Tylko tak mogą się one przebić i zostać zaakceptowane, bądź całkowicie porzucone. Przez lata zmienił się również język, jakim komunikują się z użytkownikiem nasze cyfrowe produkty. Twórca UX musi mieć świadomość nt. grupy docelowej produktu, dla której jest on tworzony. Inny język i funkcje będzie posiadał system do wydawania numerków w ZUSie, inny z kolei aplikacja mobilna do randkowania. W obu jednak przypadkach UX jest szalenie ważny w odniesieniu do późniejszego sukcesu bądź porażki projektu. Aby znaleźć nowatorskie rozwiązania dobrze jest śledzić popularne serwisy graficzne i obserwować najlepszych graczy na rynku. Polecamy do tego:

Lean UX

Lean UX jest elastyczną metodą tworzenia produktu cyfrowego w oparciu o iteracje (cykle). Nawiązuje do popularnej zwinnej metodyki Agile. Sławę zyskał dzięki wydanej w 2016 roku książce „Lean UX” autorstwa Jeffa Gothelfa, lecz sam termin był znany już wcześniej. Zastępuje przestarzałe podejście kaskadowe, gdzie każdy etap miał swój własny czas, a kolejny następował dopiero gdy poprzedni się zakończy. W czym Lean UX jest lepszy? Przede wszystkim w tradycyjnym modelu „Waterfall” faza prototypowania często odbywa się bez większego udziału osób z reszty zespołu, takich jak UI Designer czy pozostali wdrożeniowcy. Powstaje pewne zamknięte pudełko, do którego potem wszyscy muszą się dostosowywać. Rodzi to wiele problemów, tym bardziej gdy nie można się cofnąć do pierwszego etapu, ponieważ założenia projektowe na to nie pozwalają. W efekcie powstaje produkt z wadami, których nie sposób było przewidzieć na starcie przez zbyt wąskie spojrzenie na temat.

Z kolei w Lean UX na samym początku spotyka się kompletny zespół odpowiedzialny za projekt wraz z klientem. Ustalany jest opiekun produktu (tzw. Product Manager) i to on nadzoruje cały proces. Powstaje pierwsza, całościowa koncepcja, która następnie jest dzielona na mniejsze części (cykle). Zespół skupia się na realizacji modułów po kolei. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie ma możliwości, że powstanie produkt, który będzie dziełem przypadku. Każdy z naszego zespołu (w tym klient) będzie brał czynny udział w powstawaniu projektu, a wszelkie niejasności bądź wady mogą być eliminowane na bieżąco bez potrzeby cofania się do samego początku i wywracania wszystkiego do góry nogami. Z kolei sam produkt w bardzo szybkim czasie stanie się realny i możliwy do używania, pomimo braku wszystkich funkcjonalności.

Co to jest UI?

Pojęcie UI to nic innego jak user interface. Praca w UI polega na projektowaniu interfejsu użytkownika. Jest to część naszego produktu, która wydaje się być najbliższa odbiorcy oraz ma charakter reprezentatywny. Na proces UI składają się m.in:

fonty,
kolorystyka,
przyciski,
pola tekstu,
obrazy,
formularze i jego elementy,
okna typu modal.

Projektant UI musi zdecydować o dokładnym schemacie kolorów, użytych fontach, stylu przycisków a nawet wielkości tekstu i jego interlinii. Nie można zapominać o elementach interaktywnych oraz wszelkich animacjach. Jednym słowem jest UI to każdy element naszego projektu, z którym użytkownik wchodzi w jakąkolwiek interakcję. To od UI Designera zależy, czy produkt będzie atrakcyjny wizualnie, a całość produktu cyfrowego zachowa odpowiednią spójność.

Tworzenie produktu cyfrowego przez UI Designera.

Współpraca pomiędzy UX a UI powinna być stała. UI powstaje na podstawie opracowanego już UX. Często zdarza się (i jest to zupełnie naturalne) że po wykonaniu pewnej pracy zmienia się nam cześć wypracowanych wcześniej założeń. Nie należy się tego obawiać, tylko reagować. Tak naprawdę nawet najbardziej dopracowany pod każdym względem produkt technologiczny po rozpoczęciu korzystania z niego przez docelowych odbiorców ulega zmianie. Jest to naturalna reakcja na potrzeby użytkowników, dla których ten produkt został stworzony. Dlatego tak ważne jest, aby podczas etapu UI (gdzie oprócz tego że mamy ustalony mechanizm działania to jeszcze "coś" widać) konsultować na bieżąco swoją pracę z resztą zespołu. Nigdy jednak nie mamy gwarancji, że produkt za jakiś czas nie ulegnie zmianie.

Trendy UI

UI designer (projektant graficzny) ma za zadanie stworzenie odpowiedniego opakowania dla naszego mechanizmu (UX). UI ma charakter techniczny, cyfrowy (czyli coś zewnętrzne co widać), a UX emocjonalny (czyli coś, co po prostu czujemy i doświadczamy). Trendy UI zmieniają się z każdym rokiem. Sam design (czyli tak naprawdę wszystko co nas otacza) ewoluuje. Widzimy to na każdym kroku często nawet nie zdając sobie sprawy. Nasze telefony oraz aplikacje na nich zainstalowane same się aktualizują, nierzadko zmieniając przy okazji wygląd. O ile coś zostanie lekko zmodyfikowane, najczęściej przechodzi to bez echa, a po kilku dniach nie pamiętamy jak wyglądało poprzednio. Zdarza się jednak, że interfejs zostanie całkowicie przebudowany, co wzbudza często skrajne emocje. Możemy być jednak pewni, że jeśli zmiana została przeprowadzona prawidłowo z zachowaniem zasad UX i prawidłowym UI połączonym z testami na odpowiedniej grupie odbiorców, po pewnym czasie efekt będzie podobny do poprzedniego - nikt nie będzie pamiętał poprzedniej wersji. Mamy tutaj do czynienia z transformacją.

Google dawniej i dziś — Powyżej przykład wyszukiwarki Google sprzed 20 lat i obecnej.

Facebook dawniej i dziś — Świetnym przykładem jest również Facebook i jego pierwsza oraz aktualna aplikacja.

Stawianie na "nowe" jest ważne, gdyby nie to wciąż na stronach królowałoby logo na górze, menu po jednej stronie, a treść po drugiej. Nie byłoby miejsca dla "hamburgera" a na telefonach po prostu przybliżalibyśmy strony i oddalali – jednym zdaniem: „Jakoś by było" ;) Pamiętajmy jednak, że jakoś ≠ dobrze.

Różnice między UX a UI

Powstała masa artykułów traktująca o różnicach pomiędzy nimi. Czasami mam wrażenie, że problem z ich znalezieniem występuje nieco na siłę i sami go stwarzamy. Porównywanie tych dwóch terminów urosło do legendarnej potyczki pomiędzy dobra ze złem. Terminy UX i UI różni bardzo wiele - dotyczą innego etapu i innej sfery pracy nad produktem. Zdarza się, że praca ta jest wykonywana przez tą samą osobę, lub proces UX jest wykonywany również w trakcie pracy nad UI. Prawdopodobnie dlatego czasami ciężko jest się połapać i te terminy używane są zamienne. Jest to jednak błąd. Często mówi się:

"UX to dusza produktu, a UI ciało."

Coś w tym jest ;) Jedno bez drugiego w naszym świecie nie istnieje, lecz każde posiada swoją charakterystykę:

UX Designer:	UI Designer:
praca na makietach low-fi, prototypowanie rozwiązań, nie skupianie się na kolorach i obrazach, skupianie się na tym, jak to powinno tak działać, podejście analityczne, emocjonalne, oprogramowanie: Axure, UxPin, Adobe XD, narzędzia analityczne (np. Google Analytics).	praca nad projektem graficznym, projektowanie elementów graficznych, odpowiednia kolorystyka, key visual i zdjęcia, skupienie się na tym, jak to powinno wyglądać, podejście techniczne, cyfrowe, oprogramowanie: Sketch, Adobe Photoshop, Adobe XD, Figma.

Podobieństwa

Do podobieństw pomiędzy UX i UI można ująć, że oba te terminy są jednymi z etapów powstawania produktu cyfrowego. Ciężko wskazać, który z nich jest ważniejszy. Pewne jest, że przeprowadzone prawidłowo gwarantują nam wysoką jakość końcowego rozwiązania. Zdarza się, że w firmach jedna osoba jest odpowiedzialna za UX i UI - nie jest to błędem. Nie są to całkowicie różne branże, jak nauki humanistyczne i ścisłe. Sprawny Specjalista UI/UX bez trudu poradzi sobie z prawidłowym przeprowadzeniem obu procesów. Jak to jednak wszędzie bywa, nie można być najlepszym we wszystkim ;) Jeśli w zespole mamy projektanta UX i dodamy do niego specjalistę UI (oraz obie osoby mają bogate doświadczenie w pracy w zespole) mamy duże szanse na powodzenie. Nie jest to jednak przepis na sukces.

Współpraca pomiędzy UX i UI. Źródło: giphy.com, @snl

Współpraca specjalistów

Często bywa tak, że specjaliści, którzy wcześniej razem nie pracowali, nie mogą odnaleźć wspólnego języka. Bardzo ważna jest tutaj otwartość na wszelkie pomysły zespołu oraz dynamiczne reagowanie na zdarzenia. Pomóc może również opisywana powyżej metodyka Lean UX, dzięki której specjaliści z różnych działów więcej czasu spędzają ze sobą na fizycznej współpracy i skupiają się nad rozwojem produktu, a nie nad tworzeniem niezrozumiałej i niepraktycznej dokumentacji dla reszty zespołu.

W kwestii UX i UI można wyróżnić następujące stanowiska:

UX: Dyrektor Kreatywny, UX Designer, Product Designer, Product Manager.
UI: UI Designer, Projektant graficzny, Web Designer, GUI Designer.

Z nazwami stanowisk jest tak, że co roku powstają nowe. Dzieje się to przez zjawisko specjalizacji w danym temacie oraz ewolucji podejścia do produktu cyfrowego. Zakres obowiązków często pokrywa się w jakimś procencie, ale często za zmianą nazwy idzie też zmiana podejścia i filozofii. I tak np. z początkowego UX Designera często spotykaną obecnie formą jest Product Designer. Jeśli jednak jesteśmy początkującymi adeptami sztuki UX/UI powinnyśmy skupić się na nauce i zdobywaniu doświadczenia. Na stanowiska i specjalizacje przyjdzie czas później.