Jak to możliwe? To trochę podobne do malowania obrazu – można zlecić go wielu artystom, będzie przedstawiał to samo, jednak nigdy nie będzie identyczny. Podobnie jest w przypadku realizacji strony internetowej – sposób w jaki można ją wykonać, doświadczenie, metodyka, forma współpracy z klientem a przede wszystkim samo podejście do projektu diametralnie się różni. Pomimo idealnie wyglądającego frontendu często w panelu administracyjnym możemy być mocno zaskoczeni co do możliwości edycji elementów czy intuicyjności rozwiązania.
Od czego zależy cena strony internetowej?
W dużym uproszczeniu od użytej technologii, zaawansowanych funkcji, doświadczenia wykonawcy, zaproponowanych rozwiązań oraz samej współpracy – jednak to nie wszystko. Głównym elementem wpływającym na koszt stworzenia strony WWW jest zakres prac, należy wziąć pod uwagę fakt że strona podzielona jest na etapy. Udział w nich biorą inne osoby, jeśli wykonawca realizuje każdy etap od stworzenia makiet po wdrożenie autorskiego systemu CMS, pełnej analityki, ilość roboczogodzin będzie zdecydowanie większa niż w przypadku okrojonych form.
Ważne aby klient miał jasno sprecyzowane cele, które chce osiągnąć. Trzeba mieć świadomość, że sprzedaż czy zbieranie leadów B2B wymagają wiele wysiłku i analizy w stosunku do zaprojektowania np. prostej strony wizerunkowej. Podstawowymi etapami projektu profesjonalnej strony internetowej powinny być:
- Brief i poznanie klienta
- Przygotowanie struktury serwisu
- Makiety każdego unikalnego widoku
- Projekty MFD, projekty desktop każdego unikanego widoku,
- Kodowanie
- Wdrożenie systemu CMS
- Udostepnienie na serwerze testowym oraz uzupełnienie
- Optymalizacja SEO
- Uruchomienie na serwerze docelowym
- Wsparcie marketingowe, techniczne
Myślę, że to najlepiej obrazuje jak rozległy jest projekt strony internetowej – nie każdy z wyżej wymienionych punktów będzie realizowany przez wszystkich twórców. W projektowaniu stron nie ma jednej powszechnie stosowanej metodyki a indywidualnie wypracowane rozwiązania. Dlatego też nie można w jednym zdaniu odpowiedzieć ile kosztuje strona WWW.
Typ strony internetowej – sklep, portal ogłoszeniowy, blog, serwis, strona z ofertą
Często pojęcia te są łączone lub używane zamiennie – zupełnie błędnie i nieświadomie przez klientów. Znienawidzonym przez agencje zapytaniem jest „strona internetowa ze sklepem”, czyli realizacja dwóch zadań w jednym. Owszem sklep internetowy może zawierać niezliczoną ilość podstron, inspiracje, faq, blog (nawet powinien) ale jego funkcjonalności i cele są odmienne niż w przypadku tworzenia stron internetowych. Podobnie późniejsze promowanie czy wdrożenie analityki.
Platformy sklepowe typu Prestashop 1.7 czy Magento 2 zawierają ogrom funkcji niezbędnych dla e-commerce (grupy klientów, rabaty, sprzedaż łączona, płatności, przewoźnicy, warianty produktów i wiele więcej), ale czy jeśli chcemy sprzedawać online kilka produktów w dodatku personalizowanych to mają one sens? No właśnie czasami klient chce wytoczyć „armatę na muchę” zamiast zrealizować projekt w wariancie MVP, dzięki czemu szybciej otrzyma działające narzędzie do zarabiania. Bardzo ważna jest szczerość w stosunku do wykonawcy bo czy nie po to przychodzi do specjalisty aby słuchać jego rad?
Dlatego też jeśli nie do końca jest się pewnym zakresu projektu (przecież każdy ma być najlepszy w tym co robi a nie we wszystkim) lepiej zdać się na ludzi którzy zajmują się tym na co dzień. Wiele elementów można rozwiązać inaczej niż pierwotnie się zakładało, zyskując czas bez rezygnowania z niezbędnych funkcjonalności. Nie ma sensu prosić o wycenę serwisu ogłoszeniowego, bez specyfikacji i oczekiwań przedstawionych wcześniej wykonawcy. Parę zdań w mailu nie jest w stanie jednoznacznie stworzyć ram projektu. Sama wycena jeśli realizowana jest rzetelnie (podzielona na etapy, ludzi) pochłania naprawdę dużo czasu, który kosztuje.
Popularny CMS, CMS dedykowany lub strona bez systemu zarządzania treścią
Zdecydowanie są jeszcze firmy, które tworzą strony bez CMS – ale czy ma to sens, jakie są wady i zalety? Być może w wybranych biznesach gdzie treść/oferta zmienia się raz na przysłowiowy rok owszem, taki wariant będzie też tańszy. Zazwyczaj realizują go freelancerzy lub małe agencje, których klientami są niewielkie często jednoosobowe firmy. Nie wyobrażam sobie większej strony zarządzanej poprzez edycję plików i to najczęściej bezpośrednio na serwerze FTP bez serwera deweloperskiego, użycia repozytorium. Należy w tym wariancie zakładać dłuższy czas oczekiwania na wprowadzenie zmian przez twórcę oraz każdorazowo koszt jego modyfikacji.
Wiele razy otrzymaliśmy prośbę o pomoc bo obecny twórca nie odbiera telefonu, a informacje na stronie są nieprawidłowe i wymagają natychmiastowej zmiany. Niestety wynika to z tego, że zlecenia tego typu często wykonane są na skraju opłacalności, a co za tym idzie ich support w późniejszym czasie praktycznie nie istnieje. Czy wybrać zatem popularny CMS typu WordPress, Drupal, Joomla czy dedykowane rozwiązanie? Z naszej perspektywy odpowiedź jest dość prosta, jeśli wykonawca w cenie projektu zapewni darmowe aktualizacje bezpieczeństwa przez okres 3 lat można rozważyć taki wariant w oparciu o darmowy system zarządzania treścią. W innym przypadku absolutnie nie.
Otwarte systemy CMS często są „zlepkiem” modułów zakupionych czy pobranych za darmo. Jak łatwo się domyślić są różnych autorów, a ich kod absolutnie nie przypomina spójnego projektu. Często słyszy się o „zhakowanych stronach”... pomijam przypadki, gdzie moduły zawierają celowe luki lub złośliwy kod. Często są to zwykłe zaniedbania – ale czy można oczekiwać drobiazgowego testowania i code review, jeśli otrzymujemy wtyczkę za darmo, na którą ktoś poświęca tyle czasu ile może poza pracą?
Jesteśmy zwolennikami dedykowanych rozwiązań, jeśli agencja interaktywna ma swój własny, dobrze rozwinięty CMS to będzie w stanie za niego w pełni odpowiadać. Nie będą istniały żadne przeszkody związane z rozwojem / dodaniem nowych funkcjonalności, a kod będzie spójny. Przede wszystkim ogromną zaletą jest fakt, że otrzymujemy panel który nie zawiera przypadkowych „ślepych” funkcjonalności ponieważ został przygotowany specjalnie dla nas. Każdy element w witrynie będzie edytowalny oraz klient otrzyma pisemne zobowiązanie do aktualizacji bezpieczeństwa. To właśnie podstawowa różnica – tanie strony oparte o Wordpress są najczęściej tworzone i zapominane, ponieważ liczy się ilość a nie jakość rozwiązania.
Wersje językowe
Ten temat tak naprawdę nie wymaga szerokiej analizy – to oczywiste, że dobrze wdrożony projekt jeśli w założeniu jest multijęzyczny ma oferować tworzenie z poziomu panelu CMS dowolnej ilość kolejnych wersji językowych bez dodatkowego udziału programistów. Jeśli system umożliwia kopiowanie elementów pomiędzy wersjami językowymi to naprawdę dobrze! Zaoszczędzi to masę czasu podczas uzupełniania, dobrze także jeśli tłumaczenia pól stałych jak przyciski, komunikaty są dostępne w jednym miejscu.
Korzystając z dobrego CMS’a zyskamy także automatyczne powiązania danych podstron między wersjami językowymi co z punktu UX jak i SEO jest niezwykle ważne (będąc na stronie „o nas” w wersji polskiej i zmieniając język na angielski lądujemy na jej odpowiedniku „about us” a nie na stronie głównej). Ostatnim ważnym elementem jest adres url, jeśli języki w systemie CMS są obsługiwane w prawidłowy sposób, to fragmenty stałe „routingu” jak np. galerie, pomoc, blogi itp. powinny być tłumaczone np.:
PL: teamsolution.pl/pl/pomoc/jak-korzystac-z-ssh
EN: teamsolution.pl/en/help/how-to-use-ssh
Niestety w wielu przypadkach można spotkać wdrożenie języków w niepoprawny sposób:
EN: teamsolution.pl/en/pomoc/how-to-use-ssh
Czyli pozostawienie stałych elementów w wersji polskiej pomimo iż jesteśmy na podstronie w innym języku.
Indywidualne i nietypowe rozwiązania
Zazwyczaj mówimy tutaj o funkcjonalnościach które można zdecydowanie częściej spotkać w serwisie korporacyjnym czy rozbudowanej stronie internetowej niż w ich prostszych formach. Może to być np. kreator zapytania ofertowego, który poprowadzi nas krok po kroku, zbierze potrzebne informacje, ułatwi proces realizacji zapytania oraz stworzy zadanie do realizacji po stronie obsługi. Równie dobrze nietypowym rozwiązaniem będzie system rezerwacji połączony poprzez API z własnym lub partnerskim systemem ERP czy CRM.
Wszystkie indywidualne rozwiązania znacznie łatwiej zbudować w oparciu o autorski system CMS niż gotowe „kombajny”. Znaczną różnicę można także odczuć podczas dużego obciążenia serwisu oraz możliwości optymalizacyjnych jak skalowanie czy cache oparty o filesystem, serwer memcached lub redis. Dobra agencja interaktywna nie powinna widzieć przeszkód nawet gdy pomysły wydają się „nierealne”, za projektem nie stoi bowiem jedna osoba a zespół, który ma znacznie większe możliwości.
Kto lepiej wykona stronę WWW – agencja czy freelancer?
Nie da się ukryć, że są zwolennicy obydwu grup. W przypadku tej drugiej zdecydowaną zaletą będzie niższy koszt realizacji zlecenia. Jest to związane z wieloma czynnikami, jednak wiodącym jest ilość osób biorąca udział w projekcie, czas poświęcony na realizację, użyty system CMS oraz wsparcie. Zgadzam się, że wybór wykonawcy nie jest łatwy, w jednej jak i drugiej grupie można spotkać brak kompetencji oraz chęć szybkiego domknięcia projektu bez względu na efekt końcowy. W przypadku agencji, mamy jednak pewność, że za realizację odpowiada wiele osób i raczej nie jest to prawdopodobne, że firma zniknie z rynku z dnia na dzień. Możemy także liczyć na wiele sugestii związanych z późniejszymi etapami, wsparcie analityczne, techniczne podczas uruchomienia oraz marketing.
Mając jednak świadomość, że wielu klientów potrzebuje budżetowych rozwiązań frelancerzy są i będą istnieć nadal. Ich realizacje są skierowane do innych segmentów klientów przez co nieczęsto te dwie grupy wchodzą sobie w drogę. Bardzo rzadko można spotkać zaawansowany system wymiany danych, serwis korporacyjny czy aplikację dedykowaną tworzoną wyłącznie przez jednego człowieka, co jest logiczne. Czas jak i szeroki zakres wiedzy potrzebny do realizacji zadania często wykracza poza kompetencje jednej osoby ale nie stanowi problemu dla agencji interaktywnych.
Czy czas wykonania strony ma wpływ na cenę strony internetowej
Każdy uczciwy wykonawca kalkuluje koszt wykonania projektu w oparciu o czas potrzebny na realizację zlecenia i specjalistów! Jeśli twórca nie potrafi oszacować i podać godzin potrzebnych na konkretne działanie oraz nie sprecyzował harmonogramu prac nie możemy mówić o jego profesjonalizmie. Generalnie funkcjonują dwie najbardziej popularne metody rozliczeń:
- w oparciu o ilość roboczogodzin (wtedy ustala się tylko stawki specjalistów i iteracje),
- kalkulacja całego kosztu projektu z rozbiciem na kluczowe funkcjonalności/moduły.
Obydwa modele mają swoje zastosowania, wszystko zależy od tego czy zlecenie jest przewidywalne czy należy w trakcie projektu reagować i często modyfikować założenia (i nie mam tu na myśli „zwykłych stron” a zaawansowane, indywidualne rozwiązania programistyczne). W przypadku drugiego wariantu naprawdę ważną kwestią jest poznanie składowych projektu. Bardzo prawdopodobne, że z niektórych funkcjonalności będzie można zrezygnować lub dodać je później. Zaoszczędzi to czas oraz zmniejszy wstępny koszt całej realizacji. Zdecydowana większość wykonawców niezależnie od modelu podaje także stawki za godzinę pracy każdego specjalisty, ale uwaga! Niestety najtańsi twórcy często chcąc zachęcić ceną, ostatecznie kalkulują się znacznie drożej niż Ci pośrodku ze względu na większą sumaryczną ilość godzin, którą klient pozna na końcu.
Ile kosztuje profesjonalna strona internetowa z systemem CMS?
Należy podkreślić, że są to jedynie przykładowe kalkulacje wykonane w 2019 roku i nie można ich traktować wiążąco. Poniżej prezentujemy warianty dla podstawowej strony WWW (zawierającej kilka unikalnych widoków) bez dodatkowych zaawansowanych funkcjonalności.
- Strona WWW oparta o szablon graficzny, dostosowana kolorystycznie i układem do klienta wraz z autorskim systemem CMS: 4 500,00 zł – 6 500,00 zł netto
- Strona WWW oparta o indywidualny projekt graficzny wraz z autorskim systemem CMS: 9 000,00 zł – 12 000,00 zł netto
Czy można mieć stronę internetową za darmo?
Jak mawiają znani ludzie „...tak, jeśli Twój czas nie jest nic warty” :). Zakładając jednak że potrzebujemy prostą wizytówkę oraz skorzystamy z darmowych kreatorów i wykonamy ją sami to tak! Narzędzi jest wiele, jedno z najbardziej popularnych to Google Website. Możemy dodać treści, wrzucić zdjęcia, mapkę oraz dane kontaktowe. Wizualnie taka strona może „nie szokuje” designem, ale swoje podstawowe zadanie spełnia. Do tego jest zintegrowana z My Businnes i podpięta do wizytówki Google Places. Ile kosztuje prosta strona internetowa w oparciu o taki kreator? Nic, otrzymujemy ją za darmo!
Czasami zdecydowanie bardziej jednak warto zadbać o FanPage na Facebooku niż zajmować się tworzeniem wizytówek, które porzucone po pewnym czasie zaczynają wręcz straszyć, a nie przyciągać uwagę i generować leady.
Ile kosztuje utrzymanie hostingu i domeny dla strony internetowej?
Podstawowym kosztem, który jest cykliczny – najczęściej w rozliczeniu rocznym - jest domena internetowa, czyli nasz adres np. teamsolution.pl. Odgrywa ona bardzo ważną rolę i należy ją chronić, szczególnie nie można dopuścić do sytuacji aby wygasła i została zarejestrowana przez automat lub konkurencję. Odzyskanie jej może być kosztowe, a czasem nawet niemożliwe. W zależności od jej rozszerzenia cena waha się od 50,00 zł netto (.com, .eu, .net itd.) do 100,00 zł netto w przypadku naszej domeny narodowej (.pl) w rozliczeniu rocznym. Pozostałe domeny (których nie sposób wymienić ze względu na ilość), potrafią kosztować od kilkudziesięciu do kilkuset złotych rocznie. Ciekawostką jest np. domena .vuelos (po hiszpańsku „loty”), która kosztuje 59 999,00 zł netto za rok (a jest takich więcej np. .makeup!).
Drugim niezbędnym elementem stanowiącym koszt utrzymania strony internetowej jest serwer WWW, czyli hosting. To na nim znajduje się strona WWW, poczta, bazy danych itp. To nic innego jak maszyna (komputer) która ma zapewniony dostęp do niezależnych łącz internetowych, energii, systemu chłodzenia oraz kopii zapasowych. W przypadku prostych stron internetowych, które nie zużywają wielu zasobów wystarczy podstawowy serwer, który można zakupić nawet za 100,00 zł netto rocznie. Należy mieć jednak świadomość, że w tej cenie nie otrzymamy zbyt wiele zasobów (CPU, RAM) ani pojemnego dysku SSD. Dlaczego to ważne? Wpływa to bezpośrednio na szybkość działania oraz ilość ruchu jaki może obsłużyć dana strona.
Kolejną pozycją jest certyfikat SSL, od 2016 roku można uzyskać darmowy Let’s Encrypt, o ile oczywiście nasz hosting go wspiera. Jest on rozpoznawalny oraz zaufany w podobnym stopniu jak płatne odpowiedniki, które należy odnawiać corocznie. Ze względu na bezpieczeństwo przesyłania danych oraz wytyczne związane z pozycjonowaniem zalecamy wykorzystanie certyfikatów od pierwszych chwil uruchomienia strony WWW. Podstawowe certyfikaty można już zdobyć od 100,00 zł netto rocznie. Jeśli jednak oczekujemy napisu z nazwą własnej firmy obok zielonej kłódki powinniśmy poszukać certyfikatu SSL EV (Extended Validation). Jego koszt jest jednak znacznie większy ponieważ wynosi od 600,00 zł netto / rok.
Wsparcie developera/administratora i aktualizacje
Niezależnie od wybranego wykonawcy czy systemu CMS, powinniśmy mieć zagwarantowane aktualizacje bezpieczeństwa naszego systemu zarządzania treścią przynajmniej przez okres 2 - 3 lat. Taki wymóg zdecydowanie zdystansuje firmy/freelancerów, którzy realizują masowo zlecenie, często na granicy opłacalności. Z kolei klientowi zagwarantuje spokój oraz brak kosztów w sytuacji gdy będzie potrzebna interwencja techniczna. Dobrze jeśli od początku ustalimy przynajmniej wstępną kwotę za roboczogodzinę podstawowych specjalistów: opiekuna, webdesignera, front-end developer, back-end developera. Unikniemy zaskoczenia w sytuacji gdy będziemy potrzebowali nowych funkcjonalności czy po prostu przebudowy strony. Jeśli decydujemy się na agencję warto rozważyć przeniesienie wszystkich usług do nich (domeny, serwera itp.), pozwoli to zdecydowanie skrócić czas reakcji w przypadku zaistniałych problemów oraz gwarantuje poprawne działanie, niezależnie od aktualizacji przeprowadzonych na serwerze. Klient nie doświadczy także sytuacji przerzucania odpowiedzialności pomiędzy tymi firmami w sytuacji kryzysowej.
Marketing
Zgodnie z naszymi wierzeniami od ukończenia projektu wszystko się zaczyna a nie kończy. Dlatego oferujemy zawsze pełne wsparcie analityczne, pozycjonowanie, kampanie płatne czy obsługę social media. Samo stworzenie strony WWW nie zapewni jej odpowiedniej widoczności, a co za tym idzie nie zyskamy nowych zapytań. Do każdej branży należy podejść indywidualnie, ilość narzędzi które można wykorzystać jest ogromna ale ich zastosowanie nie zawsze ma sens. Dobrze gdy klient może liczyć na przygotowanie estymacji, doradztwo w zakresie ekspansji kampanii oraz wykorzystanych mediów.
Należy podkreślić także, że jeśli jedna firma realizuje marketing oraz jest twórcą projektu najczęściej wszystkie kwestie związane z tagowaniem zdarzeń, konwersjami będziemy mieć zapewnione w standardzie, bez dodatkowych kosztów. Zyskujemy także czas ponieważ eliminujemy wymianę informacji pomiędzy agencjami oraz oczekiwanie na wprowadzenie zmian – co często jest bardzo istotnym czynnikiem.
